Inspiratie lezing libellen

Op 16 mei 2023 heb ik een inspiratielezing gehouden voor vrijwilligers van Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer in het bezoekerscentrum van het Dwingelderveld. Leuk om dit voor een 30-tal enthousiaste en geïnteresseerde mensen te doen. Mede door het gebruik van redelijk veel eigen gemaakt videomateriaal werd het een informatieve en inspirerende avond.

Cursus Libellen IVN Roden-Norg

Ontdek de wondere wereld van de libellen

Libellen zijn fascinerende dieren. Ze vliegen als helikopters laag over het water of langs de bosrand. Vaak zie je ze in je tuin of vijver in de buurt. Meestal zijn ze heel kleurrijk. Heb je ze wel eens diep in de ogen gekeken? Waar wij kijken met twee ogen, hebben zij er duizenden. Wanneer zij elkaar bevruchten, lijken het net circusacrobaten. Vind je libellen moeilijk te herkennen? Wanneer je weet waarop je moet letten valt dat best mee. Voor meer informatie over de cursus bekijk dan de website van IVN-Roden.

Hoe kan je deelnemen?

  • Opgeven kan alleen voor de hele cursus.
  • Tot 1 mei hebben leden van IVN voorrang, daarna is de volgorde van aanmelding bepalend.
  • Na 1 mei ontvang je per mail bericht of er een plek voor je is. Na betaling is je aanmelding definitief.

Via deze link https://www.ivn.nl/afdeling/roden-norg/cursussen-over-de-natuur/libellen/ kun je aanmelden.

Publicaties

Manger, R. & G. De Knijf 2022. Massale voortplanting van de Zadellibel (Anax ephippiger) in België en Nederland in de zomer van 2019. Brachytron 23: 7-21 (Nature Today)

Manger, R. 2022. Foeragerende zwermen van Kempense heidelibel (Sympetrum depressiusculum) in 2018 en 2019. Brachytron 23: 53-57 (Nature Today)

Manger R. 2021. Odonate wing vein preferences in haemolymph sucking Forcipomyia paludis (Diptera: Ceratopogonidae; Odonata). Libellula Supplement 16: 189-200 (NatureToday)

Manger R. 2019. Nieuwe populatie van de Oostelijke witsnuitlibel (Leucorrhinia albifrons) in 2019 in Nederland. Brachytron 20(2): 71-77.

Manger R. & J-J. Mekkes 2019. Ontdekking van de Hoogveenglanslibel (Somatochlora arctica in Drenthe en de verspreiding in Nederland. Brachytron 20(1): 18-25.

Manger, R., 2017. Gedrag van een vrouwtje Noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) tijdens overwintering in Nederland. Brachytron 19(2): 104-113.

Manger, R. & H. A. Moorlag, 2017. Een uitsluipende Blauwe glazenmaker (Aeshna cyanea) eind oktober in Nederland. Brachytron 19(2): 114-116.

Manger, R., G.J.A. Abbingh, H. Schinkel & J-J. Mekkes, 2016. Libellen in Drenthe, tweede druk. Libellenwerkgroep Drenthe LWD, Assen.

Manger, R. & A. van der Heijden, 2016. Forcipomyia paludis (Diptera: Ceratopogonidae), een nieuwe libellenparasiet in Nederland. Brachytron 18: 50-56.

Manger, R. & H. Offringa, 2015. De Beekrombout is terug in de Drentsche Aa. De Levende Natuur, Jaargang 116-nr 2: 109.

Manger, R. & G. Abbingh, 2015. Nieuwsbrieven van de Libellenwerkgroep Drenthe, 2003 – 2014. Libellenwerkgroep Drenthe, Assen. (254 pag.)

Manger, R., 2014. Een bezoek aan de Getande glazenmaker (Aeshna serrata) in Denemarken Brachytron 16(1/2): 43-47.

Manger, R., 2013. Veenbesparelmoervlinder Noordveen 2013. Rapport VS2013.013, De Vlinderstichting, Wageningen.

Manger, R., 2013. Libellen in Kefalonia (Griekenland, Greece) 2013. LWD Nieuwsbrief 2013, Libellenwerkgroep Drenthe, Assen. 239-242.

Manger, R. & A. Martens, 2013. First records of Forcipomyia paludis (Diptera: (Ceratopogonidae), an ectoparasite of dragonfly adults, in The Netherlands. Entomologische berichten 75(3): 182-184

Manger, R., 2012. Familie Manger Genealogie. Nakomelingen en voorouders van Willem-Hendrik Manger 1865-1935. Tweede druk, Assen.

Manger, R., 2012. Driedaagse inventarisatie grote parelmoervlinder 2012 Texel. Rapport VS2012,016, De Vlinderstichting, Wageningen.

Manger, R., 2011. Interspecific mating of Sympecma fusca (Vander L.) and Sympecma paedisca (Brauer) observed for the second time in The Netherlands (Zygoptera:Lestidae). Notulae Odonatologicae, Vol. 7 nr. 8: 74-75.

Manger, R. , 2011. Paring tussen Bruine winterjuffer (Sympecma fusca) en Noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) voor tweede maal waargenomen in Nederland. Brachytron 14(1): 62-66.

Manger, R., 2009. Libellenmonitoring in de Helderse duinen. Tussen Duin en Dijk. Natuur in Noord-Holland. Jaargang 8 nummer 3: p. 20-21.

Manger, R. & N.J. Dingemanse, 2009. Adult survival of Sympecma paedisca (Brauer) during hibernation (Zygoptera:Lestidae). Odonatologica 38(1): 55-59.

Manger, R., 2008. Familie Manger Genealogie. Nakomelingen en voorouders van Willem-Hendrik Manger 1865-1935. Eerste druk, Assen (see second edition 2012).

Manger, R. & N.J. Dingemanse, 2007. Overleving en biotoopkeuze van Noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) in een overwinteringshabitat in Nederland. Brachytron 11(1): 52-62.

Manger, R. , 2007. Uiterlijke kenmerken van de Noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) in Nederland. Brachytron 11(1): 63-74.

Manger, R. , 2007. Noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) en Bruine winterjuffer (Sympecma fusca) in zelfde voortplantingswater. Brachytron 11(1): 83-86.

Manger, R. & J. Rocks, A. Rocks, T. Knegt, 2007. Vroege of late Noordse witsnuitlibel (Leucorrhinia rubicunda) in oktober? Brachytron 10(2): 219-221.

Manger, R. & J.J. Beukema, 2007. De libellen van de Grafelijkheidsduinen: de invloed van het waterpeil op de libellenfauna . Brachytron 10(2): 194-204.

Manger, R., 2007. De Noordse winterjuffer: een bijzondere overwinteraar. Tijdschrift ‘Vlinders’. De Vlinderstichting. P. 4-6. ISSN 0293-1846.

Manger, R., 2005. Noordse winterjuffer. Kwartaalblad van het Drentse Landschap no. 48. p. 18-19. ISNN 1380-3263.

Manger, R., 2004. Libellen op drift. Tussen Duin en Dijk. Natuur in Noord-Holland. Jaargang 3 nummer 1: p. 20-21.

Manger, R. & G. Abbingh, 2004. Libellen in Drenthe. Verspreidingsatlas 1995-2004. Libellenwerkgroep Drenthe. Assen. ISBN 90-9018267-5.

Manger, R., 2003. Vuurjuffer profiteert van tuinvijvers. Tussen Duin en Dijk. Natuur in Noord-Holland. Jaargang 2 nummer 2: p. 14-16.

Manger, R., 2001. Libellen in de duinen van de Noordkop 2000. Grafelijkheidsduinen, Doggersplaats en Zwanenwater. KNNV-afdeling Den Helder en omgeving. Den Helder (34 pag.)

Manger, R., 2001. De toename van de Vuurjuffer (Pyrrhosoma nympula) in het westen van Noord-Holland. Brachytron 5(1&2): 8-14.

Manger, R., 2000. Libellen in de duinen van de Noordkop 1999. Grafelijkheidsduinen, Refugium en Zwanenwater. KNNV-afdeling Den Helder en omgeving. Den Helder (40 pag.)

Manger, R., A.J. Schouten & F.I. Kappers, 1991. Onderzoek aan de nematodenfauna, tijdens het ecologisch herstel van gereinigde grond op 5 locatie van verschillende ouderdom. RIVM rapport. Bilthoven.

Manger, R. & A.J. Schouten, 1989. Onderzoek naar de effecten van bekalking op de nematodenfauna van drie bosopstanden in Boswachterij St. Anthonis (Peel-regio). RIVM rapportnr. 71823001. Bilthoven.

Co-author

Bos-Groenendijk, G.I., Huskens, K., & Manger, R. (2022). Dagvlinders, sprinkhanen en libellen in Bakkefean 2022. SNL-monitoring. Rapport VS2022.026, De Vlinderstichting, Wageningen.

Bos-Groenendijk, G.I., K. Huskens, R. Manger, J.J. Mekkes. & J. Pouw. 2021. Dagvlinders, libellen en sprinkhanen in Zuidwest Drenthe 2021. SNL-monitoring. Rapport VS2021.029, De Vlinderstichting, Wageningen.

Wallis de Vries, M.F., R. Manger R. & R. van Grunsven 2021. Trends van Dagvlinders en Libellen in het Drentsche Aa-gebied. Rapport VS2021.010, DE Vlinderstichting, Wageningen.

Bos-Groenendijk, G.I., K. Huskens, R. Manger, J. J. Mekkes & K. Veling, K. 2021. Dagvlinders, libellen en sprinkhanen in het Kuinderbos 2021. SNL-monitoring. Rapport VS2021.028, De Vlinderstichting, Wageningen.

Bos-Groenendijk, G.I., R. Manger & K. Huskens. 2019. Dagvlinders, sprinkhanen en libellen in de Lindevallei 2019. SNL onderzoek Rapport VS2019.032, De Vlinderstichting, Wageningen.

Wallis de Vries, M.F. & R. Manger. 2019. Ontwikkeling van de habitatkwaliteit van heideveentjes voor de veenvlinders in Drenthe tussen 2005 en 2018. Rapport VS2019.004, De Vlinderstichting, Wageningen.

Bos-Groenendijk, G.I., R. Manger. & K. Huskens, K. 2019. Dagvlinders, libellen en sprinkhanen in boswachterij Staphorst en Steenwijkerwold 2019. SNL-monitoring. Rapport VS2019.036, De Vlinderstichting, Wageningen.

Bos-Groenendijk, G.I., Huskens, K. & Manger, R. 2017. Dagvlinders, libellen en sprinkhanen in het Hooghalerveld 2017. Rapport VS2017.022. De Vlinderstichting, Wageningen.

Veling, K., R. Manger & A. Stip. 2016 SNL monitoring insecten Kuinderbos 2016. Rapport VS2016.044, De Vlinderstichting, Wageningen.

Nielsen, E.R., R. Manger & A. Martens, 2014. First records of Forcipomyia paludis (Diptera: Ceratopogonidae), a midge parasitising dragonfly adults (Odonata: Libellulidae), for the Balearic Islands, Spain. Notulae Odonatologicae 8(4): 83-85.

Beukema, J.J. & R. Manger, 2012. Libellen in de duinen: dynamiek en droogte. De Levende Natuur. Jaargang 113-nr.6: 288-291.

Bouwman,J.H., V.J. Kalkman, G. Abbingh, E.P. de Boer, R.P.G. Gerards, D. Groenendijk, R. Ketelaar, R. Manger & T. Termaat, 2008. An update of the distribution of dragonflies in The Netherlands. Brachytron 11(2): 103-198.

Beukema, J.J. & R. Manger, 2007. De trage terugkeer van libellen naar tijdelijke opdrogende duinplassen. Brachytron 10(2): 212-218.

Ketelaar, R., R. Manger, E.J. Ruiter, H.M.G. Uilhoorn & E.P. de Boer, 2007. Analyse van de verspreiding van de Noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) in Nederland. Brachytron 11(1): 5-20.

Ketelaar, R., E.J. Ruiter, H.M.G. Uilhoorn, R. Manger, & E.P. de Boer, 2007. Habitatkeuze van de noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) in Nederland. Brachytron 11(1): 21-33.

Ruiter, E.J., H.M.G. Uilhoorn, R. Manger, Ketelaar, R.& E.P. de Boer, 2007. Terugvangsten van Noordse winterjuffers (Sympecma paedisca) in Nederland. Brachytron 11(1): 34-41.

Ruiter, E.J. & R. Manger, 2007. Overwinteren in Nederland, geen koud kunstje voor de Noordse winterjuffer (Sympecma paedisca). Brachytron 11(1): 42-49.

Kappers, F.I. & R. Manger, 1990. Ecologisch herstel van biologisch gereinigde grond. RIVM rapportnr. 718601004. Bilthoven.

Bongers, A.M.T., R.G.M. de Goede, F.I. Kappers & R. Manger, 1988. Ecologische typologie van de Nederlandse bodem op basis van de vrij levende nematodenfauna. Verslag van het projekt ‘het functioneren van nematoden in ecosystemen’.RIVM rapportnr. 718602002. Bilthoven.

Zoeken naar:

Massale foeragerende zwermen libellen

In juli 2018 en 2019 ontdekte ik op enkele zeer warme avonden in het Woldlakebos in Noordwest Overijssel grote zwermen Kempense heidelibellen. Deze dieren waren door de extreme warmte in de schemering aan het jagen op kleine insecten die in dit soort omstandigheden hoog gaan vliegen. In een video heb ik getracht dit verschijnsel van statische foeragerende zwermen vast te leggen. In dit artikel is het onderzoek beschreven.

Massavlucht van foeragerende Kempense heidelibel (Sympetrum depressiusculum) in het Woldlakebos (Weerribben-Wieden) in 2018 en 2019

Libellen

Vanaf mijn jeugd is mijn interesse voor libellen groot. Door de fotografie raakte ik steeds verder geïnteresseerd in deze groep. Op de website dutchdragonflies staan foto’s en korte video’s van de Nederlandse libellenfauna.
Ook het vastleggen van libellen op video heeft geresulteerd in een website Odonata video. Vanaf 2003 bestudeer ik winterjuffers en resultaten zijn te zien op de website Sympecma.

Lezingen

Ik geef al geruime tijd natuurlezingen over insecten. Lezingen kunnen aangepast worden aan de behoefte van de deelnemers. Naast fotografie heb ik jarenlange ervaring met het vastleggen van insecten op video.
Een lezing door mij wordt ondersteund met (korte) video’s.

Het filmen en samenstellen van een goede video kost tijd, maar geeft veel voldoening. Het is vaak een waardevolle aanvulling op een lezing. Met video kan bijvoorbeeld een goed beeld geven van het gedrag van insecten in hun leefomgeving.

Onderzoek Libellenbijtmug (Forcipomyia paludis)

11-03-2021: In 2008 werd de libellenbijtmug (Forcipomyia paludis) voor het eerst in Nederland aangetroffen. Dit was in het Nationaal park Weerribben-Wieden. De libellenbijtmug of libellenknutje behoort tot de familie van de knutjes en de vrouwtjes zuigen vocht uit de vleugels van volwassen libellen. In de zomer van 2020 is een onderzoek gedaan naar het voorkomen van deze libellenparasieten in Nationaalpark Weerribben-Wieden. Het onderzoek is gevat in een publicatie in het tijdschrift Libellula van de Duitstalige Libellenonderzoekers (GdO). Verder over dit onderwerp aandacht in Nature Today.

Het onderzoek is gepubliceerd in een editie van het tijdschrift Libellula (Supplement 16). Dit gehele nummer is geschreven ter ere van de 80 jarige verjaardag van Hansruedi Wildermuth, een Zwitsers Odonatoloog. Het artikel: Odonate wing vein preferences in haemolymph sucking Forcipomyia paludis (Diptera: Ceratopogonidae; Odonata). Libellula Supplement 16: 189-200.